سواد فضای مجازی



رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت گفت: آمار نصب کل پیام‌رسان‌های داخلی از مرز ۲۰ میلیون کاربر گذشته است اما تعداد کاربران فعال کمتر از این ارقام است.

حمید فتاحیمعاون وزیر ارتباطات و رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت گفت: بر اساس آمار و ارقام و میزان ترافیک حضور اپلیکیشن‌های داخلی نشان می‌دهد که تعداد آمار نصب کل پیام‌رسان‌ها از مرز ۲۰ میلیون کاربر گذشته است؛ اما تعداد کاربران فعال خیلی کمتر از این ارقام است.

مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت، فراهم کردن خدمات بهینه را یکی از عوامل مهم در نگه‌داشتن کاربران در پیام‌رسان‌های داخلی عنوان کرد و افزود: اگر کیفیت فنی، قابلیت کاربری و نیز بخشی از خدمات از سوی دستگاه‌ها و مراکز حاکمیتی ثبت شود به‌طور یقین مردم تمایل بیشتری به استفاده از اپلیکیشن‌های داخلی خواهند داشت.

وی تصریح کرد: اگر این خدمات در قالب پیام رسان ارائه شود به طور یقین مانند سایر ابزارها و اپلیکیشن مشتریان بیشتری را جذب خواهند کرد. مثل ابزارهایی مانند خدمات اپ استور که مردم امروزه نصب می‌کنند. الان پلتفرم فعالی داریم که ۴۰ میلیون کاربر ایرانی دارد که با نمونه خارجی برابری می‌کند.

فتاحی تأکید کرد: البته که چنین پلتفرم‌هایی باید با انجام کارهای ضد انحصاری، حفاظت از حریم خصوصی، نظارت روی اپلیکیشن‌ها دقت به خرج بدهند تا پیشرفت بیشتری صورت بگیرد.

وی توسعه قابلیت فنی و راحتی کاربر و افزودن جلوه‌ها و بسترهای مناسب را یکی از اولویت‌های مهم در ماندگاری کاربران مطرح کرد و افزود: باید این امر مهم هم از سوی خود مدیر پیام‌رسان‌ها و هم از سوی بخش خصوصی اتفاق بیفتد تا خدمات بهتری را ارائه دهد.

معاون وزیر ارتباطات در رابطه با موضوع اقتصاد دیجیتال گفت: آنچه امروزه به‌عنوان اقتصاد دیجیتال در کشور مطرح می‌شود بیشتر بحث انقلاب صنعتی چهارم مبتنی بر فناوری اطلاعات است که در قالب استارت‌آپ‌ها و نوآوری‌ها و برگزاری کارگاه‌ها در حوزه فضای مجازی و پلتفرم‌ها انجام می‌شود.

فتاحی ادامه داد: این استارت‌آپ‌ها و خدمات در لایه فضای مجازی و فناوری برای اینکه رشد کرده و ایده‌هایشان را تبدیل به محصول کنند نیاز به حمایت دارند تا با رشدشان چرخ اقتصادی را به جریان بیندازند.

مدیرعامل شرکت زیرساخت با اشاره به موانع بزرگ این شرکت‌ها در حوزه‌های تجارت، مالیات و بیمه گفت: ما در همین زمینه طرح نوآفرین را راه‌اندازی کردیم. همچنین در کنار این موضوع باید بستر پرسرعت اینترنت، ارائه خدمات باکیفیت و ارزان‌قیمت در حوزه فناوری اطلاعات فراهم شود.

وی افزود: اگر توسعه زیرساخت اتفاق نیفتاده باشد هرچقدر موانع دیگر را رفع کنیم و این ارتباط برقرار نخواهد شد. بنابراین یک شرط ضروری و لازم و پیش مقدمه توسعه زیرساخت است.

فتاحی تصریح کرد: در دو سال اخیر در کشور توسعه زیرساخت شکل‌گرفته به‌طوری‌ که پوشش لایه دسترسی در تمام شهرها و روستاهای کشور افزایش‌ یافته است. هم‌اکنون ۷۲۰۰ روستا به شبکه ملی ارتباطات متصل شده است.

وی با تأکید بر این‌که در گذشته عقب‌ماندگی‌هایی در حوزه توسعه زیرساخت و اقتصاد دیجیتال نسبت به دنیا داشتیم،گفت: امروزه با واقف شدن به مفهوم اقتصاد دیجیتال تحول بزرگی اتفاق افتاده و تا حدی توانستیم بخشی ازعقب‌افتادگی را جبران کنیم.

فتاحی توسعه زیرساخت و ایجاد زیست‌بوم را بستری برای رشد و توسعه استارت‌آپ‌ها عنوان کرد و گفت: ارتباط نزدیک دانشگاه‌ها با پارک علم و فناوری و استارت‌آپ‌ها در زمینه پژوهش و دانش و نیز ایجاد فضا برای این شرکت‌ها می‌تواند گام مؤثری در توسعه اقتصادی کشور است.

وی با اشاره به تصویب سند تبیین اامات شبکه ملی اطلاعات در شورای عالی فضای مجازی، افزود: مسائل مربوط به زیرساخت یعنی تجهیزات فنی مانند روتر، سوئیچ، فیبر نوری، لایه امنیت و مدل دسترسی‌ها بر عهده وزارت ارتباطات گذاشته‌ شده است.

معاون وزیر ارتباطات ادامه داد: لایه دوم این شبکه، خدمات و اپلیکیشن‌هایی است که بر بستر این شبکه به وجود آمده‌اند. خدمات حمل‌ونقل اینترنتی، پیام‌رسان‌ها و موتورهای جست‌وجو که در این فضا شکل‌گرفته‌اند، همگی حاصل شبکه ملی اطلاعات هستند.

وی تصریح کرد: راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات با اهداف خاص و با نگاه بیشتر به افزایش ترافیک داخلی و درون‌زا بودن اقتصاد فناوری اطلاعات مطرح شد، امروزه بخش عمده‌ای از اینترنت در حوزه محتوا مصرف می‌شود که بخش عمده‌ای از آن وارداتی است، محتوایی که می‌تواند داخل کشور تولید شود.

مدیرعامل شرکت توسعه زیرساخت اظهار کرد: امروز بیش از۵۰ پروژه و اقدام کلان طی دو سال گذشته در حوزه زیرساخت شبکه ملی اطلاعات انجام‌شده که نشان می‌دهد اکنون بیش از ۸۰ درصد از مواردی که طبق سند تبیین اامات شبکه ملی اطلاعات به سرانجام رسیده و ۲۰ درصد باقی‌مانده را تا انتهای سال‌جاری بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، به سرانجام خواهیم رساند.

وی اتمام پروژه‌های نیمه‌تمام و ترانزیت دیتا را از برنامه‌های مهم اجرایی این شرکت تا پایان سال عنوان کرد و گفت: با انجام این پروژه‌ها تکالیف قانونی خودمان را در حوزه ترانزیت انجام خواهیم داد. همچنین تعریف سرویس‌های جدید تجاری، عملیاتی شدن واگذاری فیبر تاریک و کاهش تصدی‌گری حاکمیتی ازجمله مسائلی است که شرکت ارتباطات زیرساخت در دوره جدید مدیریت خود آن را دنبال می‌کند.

بسم الله الرحمن الرحیم

کابر گرامی

باسلام

جهت عضویت در شبکه طلایه داران رسانه و فضای مجازی شهید آوینی استان اصفهان فرم مربوطه را کامل نمایید.

جهت ثبت نام و تکیل فرم مربوطه به «ادامه مطلب» مراجعه نمایید.

جهت تکمیل فرم عضویت ، روی تصویر زیر کلیک نمایید.


به شرح زیر آدرس کانال های رسمی شبکه طلایه داران رسانه و فضای مجازی شهید آوینی استان اصفهان اعلام می گردد.

کانال های رسمی شبکه:

کانال ایتا:

http://eitaa.com/cyberesfahan_ir

کانال سروش:

http://sapp.ir/cyberesfahan_ir

کانال های رسمی مدیریت آموزش شبکه :

کانال ایتا:

http://eitaa.com/Cybereducation

کانال سروش:

http://sapp.ir/Cybereducation

پایگاه اینترنتی:

http://cyberesfahan.ir


مصوبه جلسه پنجاه و هفتم مورخ 1398/01/26 شورای عالی فضای مجازی با موضوع "تدوین سند تحول حوزه های فرهنگ و آموزش با توجه به تحولات فضای مجازی"، که به استحضار مقام معظم رهبری (مدظله العالی) رسیده است، طی نامه شماره 98/101398 در تاریخ 1398/03/26 توسط دبیر شورای عالی فضای مجازی ابلاغ شد.

کنکاش ۱.

اصطلاح «امنیت سایبر»، ابتدا یک مفهوم ذهنی بود، ولی تعریف آن مستمراً با پیشرفت تکنولوژی به سمت تدارک‌های عینی امنیت در فضای سایبر میل کرده است. «امنیت سایبر»، اغلب با موضوع تکنولوژی پیشرفته و پیچیده، و تظاهرات مخرب آن در نقض امنیت همراه بوده است. در نتیجه، اغلب، جنبه‌های انسانی در فرآیند تضمین امنیت سایبر نادیده گرفته می‌شود، و همه توجهات به وجوه فنی و تکنولوژیک است.
دکتر حامد حاجی‌حیدری
از گروه جامعه‌شناسی دانشگاه تهران
hajiheidari@PhiloSociology.ir
▀█▄ کنکاش ۱.
اصطلاح «امنیت سایبر»، ابتدا یک مفهوم ذهنی بود، ولی تعریف آن مستمراً با پیشرفت تکنولوژی به سمت تدارک‌های عینی امنیت در فضای سایبر میل کرده است. «امنیت سایبر»، اغلب با موضوع تکنولوژی پیشرفته و پیچیده، و تظاهرات مخرب آن در نقض امنیت همراه بوده است. در نتیجه، اغلب، جنبه‌های انسانی در فرآیند تضمین امنیت سایبر نادیده گرفته می‌شود، و همه توجهات به وجوه فنی و تکنولوژیک است.
▀█▄ کنکاش ۲.
از این قرار، یک تعریف جامع‌تر از «امنیت سایبر» می‌تواند این باشد: امنیت سایبری، سازمان‌دهی و جمع‌آوری منابع، پردازش‌ها و ساختارهای مورد استفاده برای محافظت از فضای مجازی و سیستم‌های فعال در فضای مجازی از رخدادهایی است که حقوق انسانی را هدف تهدید قرار می‌دهد.
▀█▄ کنکاش ۳.
ماجرا از این قرار است که فضای سایبر، از آن رو که برای اغلب مردم نیمه‌تاریک و نیمه‌آشناست و نظر به دگرگونی‌های سریع کم و بیش نیمه‌تاریک و نیمه‌آشنا خواهد ماند، برای مجرمان سایبر، فرصت‌های بزرگی از جنس ناشناس ماندن و کم‌هزینگی جرم را فراهم می‌آورد، و دولت‌ها و دم و دستگاه‌های قضایی نیز در این زمینه جا مانده‌اند. وقتی معلوم می‌شود که نیروگاه‌های اتمی یا فرودگاه‌ها و هواپیماها با کمک شبکه‌های رایانه‌ای کنترل و هدایت می‌شوند، بیشتر معلوم می‌شود که ابعاد ناامنی در فضای سایبر تا چه اندازه می‌تواند وحشت‌آور باشد. از این قرار، فی‌المثل ایکائو، سازمان بین‌المللی هوانوردی غیرنظامی، در سال ۲۰۱۶، خواستار همکاری و همکاری بین‌المللی در قالب رسانه‌ها و ابتکارات برای انتقال مسائل امنیت سایبری و استراتژی‌های متحد برای رسیدگی به آن‌ها است. از دیدگاه آن‌ها اهداف طراز اولی وجود دارند که باید بر آن‌ها متمرکز شد: شناسایی و طبقه‌بندی تهدیدات و خطرات و سیستم‌هایی که ممکن است هدف قرار گیرند، ایجاد و ارتباط مسؤولیت‌های نظارتی و صنعت، ارتباط تهدیدات و خطرات شناخته شده و نوشتن ت برای رسیدگی به آن‌ها، و توسعه فرهنگ جهانی امنیت سایبری.
▀█▄ کنکاش ۴.
ملهم از تجربه ایالات متحده، می‌توان «امنیت سایبر» را ذیل شش حوزه مخاطرات سازمان‌دهی کرد:
۱. زیرساخت‌های فناوری اطلاعات، اعم از سخت‌افزار، نرم‌افزار، سیستم‌های عامل و اپلیکشیشن‌ها، و همچنین داده‌ها، اعم از داده‌های عمومی و داده‌های طبقه‌بندی شده و امضاهای الکترونیک.
۲. شبکه‌های بی‌سیم
۳. نگهداری سیستم‌های سایبر
۴. سیستم‌های موقعیت‌یاب و ناوبری
۵. کشف، کنترل و سازمان‌دهی «دیگر تهدیدات ناشناخته».
▀█▄ کنکاش ۵.
به لحاظ فنی، هر یک از این پنج حیطه، باید به (۱) «شبکه تولید و واردات تجهیزات اصلی»، و (۲) «زنجیره عرضه»، و (۳) «مصرف‌کنندگان عمده» مسلط باشند و وظایف نظارتی خود را در این سه حیطه تعریف کنند. در مجموع می‌شود پنج حوزه ضرب‌در این سه حیطه، که پانزده نقطه تمرکز را می‌سازند.
▀█▄ کنکاش ۶.
در عین حال، مهم‌ترین تهدید فراتر از آن پانزده حوزه، آن است که رویه‌ها و ساز و کارهای مشروع و پذیرفته شده حقوقی برای پیشبرد این نظارت‌ها، با ابهام ذاتی مواجه است و مدام میان نظارت کنندگان، و همچنین میان نظارت‌کنندگان و نظارت شوندگان سوء تفاهم و چالش پدید می‌آید. عملکرد مناسب این ساز و کارهای دفاعی به نحوی از فرهنگ احتیاج دارد. یک «فرهنگ ایمنی سایبر» ضرورت دارد.
▀█▄ کنکاش ۷.
در ارتباط با «فرهنگ ایمنی سایبر»، توجه به این نکته ضروری است که پیشینه تاریخی جوامع مختلف، مطلقاً متناسب با این سطح از حساسیت به موضوع «داده‌ها و اطلاعات» نیست. این حساسیت هم تا حد زیادی به دولت مربوط می‌شود و شمار بسیاری از مردم به نحوی کرختی در زمینه درز اطلاعات تن داده‌اند، چرا که به این باور رسیده‌اند که شخصاً توان مسدود کردن راه‌های رخنه و درز اطلاعات را ندارند، و حساسیت به این موضوع، روند عادی در زندگی روزمره‌شان را تحت الشعاع قرار می‌دهد. در نتیجه، در این موضوع، به نحوی کرختی تن داده‌اند. پس، این موضوع، به یک دستمایه تازه برای شکاف میان مردم و دولت‌ها تبدیل شده است، که گاه می‌تواند به تنفر هم بینجامد. ریشه مشکل به اینجا بازمی‌گردد که «فرهنگ ایمنی سایبر»، در سطح اجتماع برقرار نیست و بخش مهمی در این دشواری ریشه دارد که پیشینه تاریخی در این زمینه موجود نیست.
▀█▄ کنکاش ۸.
تا زمانی که موضوع اطلاعات طبقه‌بندی و جاسوسی شده اهمیت داشت، ولی این اطلاعات روی کاغذ ثبت و مبادله می‌شد، نقض حریم خصوصی به طور ذاتی محدود بود، ولی اکنون که داده‌های نظارتی به صورت دیجیتال درآمده‌اند، دغدغه از دست رفتن اطلاعات شخصی تا حدی مفرط شده است که به نحوی کرختی منتهی شده است. پس، بخش دیگری از فقدان «فرهنگ ایمنی سایبر»، به این موضوع بر می‌گردد که در طور تاریخ تمام اجتماعات محلی، این میزان از سهولت تولید و تبادل اطلاعات مسبوق به سابقه نبوده است.
▀█▄ کنکاش ۹.
بخش دیگری از نبود یا ضعف در «فرهنگ ایمنی سایبر»، به این حقیقت بازمی‌گردد که این سیستم، بیش از آن که به صورت اجتماعی عمل کند، به نحو شبکه‌ای عمل می‌کند. در واقع انسان‌ها در این شبکه به عنوان نقطه‌های حاصل از تقاطع خطوط ملاحظه می‌شوند و شخصاً موضوعیتی ندارند. سیستم‌های تجزیه و تحلیل ماشینی اطلاعات، مرتباً اطلاعات را تجزیه و تحلیل می‌کنند تا از طریق قرارگیری افراد در نقاط مهم، تعیین کنند که آیا آنان، درگیر رفتارهای غیر معمول هستند یا خیر. داده‌ها به طور گسترده‌ای میان پلیس محلی و جامعه اطلاعاتی توزیع می‌شود. این هم موضوعی است که تاریخ فرهنگ اجتماعات با آن سنخیتی ندارد.
▀█▄ کنکاش ۱۰.
نظر به ضعف و فقدان «فرهنگ ایمنی سایبر» است که میان مردم عادی و نظام حکمرانی که امروز، اصلی‌ترین پایه خود را در دم و دستگاه امنیتی سایبر مشاهده می‌کند، شکل تازه‌ای از بیگانگی ی مشاهده می‌شود (توأم با برداشت‌هایی آزاد از آمیتای اتزیونی و دانیتا باغداساری).
Amitai Etzioni (۲۰۱۵). Privacy in a Cyber Age: Policy and Practice, NewYork: Palgrave Macmillan.
Danita Baghdasarin (۲۰۱۹). MRO Cybersecurity SWOT. International Journal of Aviation, Aeronautics, and Aerospace, ۶(۱).

دبیر شورای عالی فضای مجازی با اشاره به آخرین وضعیت نسخه‌های فارسی تلگرام و حذف آنها از گوشی کاربران توسط گوگل، گفت: هاتگرام و طلاگرام به زودی استقلال خود را از شبکه تلگرام اعلام می‌کنند.

ابوالحسن فیروزآبادی امروز شنبه در حاشیه امضای تفاهم نامه همکاری میان شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای عالی فضای مجازی در مرکز ملی فضای مجازی در مورد آخرین وضعیت پروژه استقلال نسخه‌های فارسی تلگرام (هاتگرام و طلاگرام) گفت: هم اکنون شاهد هستیم که بحث در زمینه این دو پیام رسان تا حدی ی شده است. موضوع این است که هاتگرام و طلاگرام با مجوز مرکز ملی فضای مجازی و البته با هماهنگی قوه قضائیه به فعالیت خود ادامه داده بودند.

وی گفت: مجوز فعالیت این پیام رسان ها توسط قوه قضائیه به مرکز ملی فضای مجازی ابلاغ شد و تداوم فعالیت آنها نیز به پهنای باند نیاز داشت که وزارت ارتباطات بر اساس مجوز قوه قضائیه و مرکز ملی فضای مجازی، این پهنای باند را در اختیار آنها گذاشت.

فیروزآبادی با تأکید بر اینکه اعدادی که برای حمایت دولت از این پیام رسان ها اعلام می‌شود، صحت ندارد، اضافه کرد: این اعداد بسیار نجومی است و گفته شده که هاتگرام و طلاگرام برای مستقل شدن نیاز به حجم سرمایه گذاری ۲۵۰ میلیارد تومان دارند که دولت تاکنون چنین پولی به آنها نداده است.

وی تصریح کرد: شاید عدم توانایی شرکت پشتیبانی کننده از این پیام رسان ها در تأمین این مبلغ سبب شده که در موعد مقرر نتوانند مستقل از تلگرام عمل کنند.

دبیر شورای عالی فضای مجازی تأکید کرد: وزارت ارتباطات هیچ گونه سروری برای هاتگرام نخریده و اگر چیزی بوده است، خیلی محدود بوده اما فضاسازی این است که صدها سرور از سوی وزارت ارتباطات به هاتگرام و طلاگرام داده شده که این درست نیست.

وی گفت: اغلب شرکت‌ها زمانی که می‌خواهند توسعه یابند به دنبال شریک می‌گردند و این شرکت نیز برای تبدیل شدن به یک پیام رسان ملی، توانایی سرمایه گذاری نداشته و به دنبال شریک بوده است که شرکای آن، سرور آورده‌اند اما وزارت ارتباطات شریک این مجموعه نبوده است.

فیروزآبادی در مورد اینکه تکلیف استقلال دو نسخه فارسی تلگرام با توجه به حذف آنها از گوشی کاربران به کجا می‌رسد، گفت: خبرهای خوبی در راه است و شنیده می‌شود که آمادگی استقلال این دو نسخه تلگرام از این شبکه پیام رسان خارجی وجود دارد و به زودی هاتگرام و طلاگرام اعلام استقلال می‌کنند، به خصوص بعد از اقدام گوگل سرعت کار این شبکه‌ها برای استقلال یافتن از شبکه خارجی تلگرام، افزایش یافت.

سه پیام رسان بومی منتخب در اولویت حمایت دولت قرار می‌گیرند

دبیر شورای عالی فضای مجازی در مورد تصمیم بر انتخاب سه پیام رسان بومی و دلایل این انتخاب گفت: با توجه به بررسی‌های صورت گرفته در مرکز ملی فضای مجازی و به دلیل محدودیت امکانات مقرر شد از سه پیام رسان بومی حمایت بیشتری به عمل بیاید. البته این به این معنا نیست که سایر پیام رسان ها صلاحیت نداشته یا از کار کردن نهی شوند، اما بحث این است که سه پیام رسان که از نظر امکانات فنی، جذب کاربر و سایر ویژگی‌ها عملکرد بهتری داشتند در اولویت حمایت دولت قرار گیرند.

فیروزآبادی گفت: در این راستا جلساتی را با قسمت‌های مختلف دولت برگزار خواهیم کرد تا خدمات دولتی از جمله خدمات دولت الکترونیک به تدریج روی این پیام رسان های منتخب ارائه شود.

وی با اشاره به نظارت بر عملکرد سازمان‌هایی که برای حمایت از پیام رسان های بومی تکلیف دارند، گفت: وزارت ارتباطات امکانات زیرساختی و سخت افزاری را برای این پیام رسان ها فراهم کرد و بخشی از این پروژه نیازمند تعیین بودجه است که اختلافی بین سازمان برنامه و وزارت ارتباطات برای تأمین آن وجود دارد. در این زمینه ما واسطه شده‌ایم تا مشکل حل شود.

قبول ندارم پیام رسانه‌ای بومی شکست خورده اند

دبیر شورای عالی فضای مجازی درباره اینکه گفته می‌شود پیام رسان های بومی شکست خورده‌اند، گفت: این موضوع را به هیچ عنوان قبول ندارم چرا که ما معتقدیم به هیچ عنوان در حوزه استقلال تکنولوژیکی و ارائه خدمات به مردم شکست نمی‌خوریم و دارای توانمندی هستیم اما در زمینه پیام رسان های بومی انتظارات بالاست و انتظار داریم به سرعت پیام رسان های داخلی بر پیام رسان های خارجی غالب شوند.

فیروزآبادی تاکید کرد: در یک سال اخیر و از زمانی که کشور پیام رسان های بومی را حمایت کرده است شاهد آن هستیم که تعداد کاربران و تنوع پیام رسان ها افزایش یافته و حرکت به سمت تخصصی شدن پیام رسان های بومی انجام می‌گیرد. شواهد نیز نشان می‌دهد که رشد ما در پیام رسان های داخلی کمتر از رشد پیام رسان های خارجی نبوده است اما انتظاری که داریم که ظرف شش ماه این پیام رسان ها به خودکفایی برسند ممکن نیست.

وی اظهار امیدواری کرد به زودی شاهد این باشیم مردم اقبالی به پیام رسان های خارجی نداشته باشند.

دبیر شورای عالی فضای مجازی در مورد اخباری مبنی بر عدم حمایت سازمان صدا و سیما و وزارت ارتباطات در زمینه حمایت از پیام رسان ها گفت: این مباحث به نوعی ی شده است، این در حالی است که بر اساس بررسی‌های ما مشخص شده هر دستگاه به مقدار اختیارات خود در حمایت از پیام رسان های بومی تلاش کرده و برخی اشکالات قانونی وجود داشته که در حال حل شدن است.

فیروزآبادی گفت: سازمان صدا و سیما تشکیلات بزرگی است و تا جایی که بر عهده‌اش بود تلاش کرده طرح پیام رسان های بومی با موفقیت انجام شود. از سوی دیگر وزارت ارتباطات به دلیل آنکه در برخی موارد مجوز و یا بودجه نداشته نتوانسته برخی حمایت‌ها را از پیام رسان های بومی داشته باشد اما نباید این موضوعات را ی کنیم بلکه باید مشکلات را حل کنیم.


تبلیغات

محل تبلیغات شما
محل تبلیغات شما محل تبلیغات شما

آخرین وبلاگ ها

آخرین جستجو ها

فروش اکانت های بازی موسسه رساله یار کاشت مو fit کابینت آشپزخانه آوا فیلم مجمع خیرین مدرسه ساز ابهر عنوان وبلاگ غـَزلـــنامـه مـَـن انجام دادن سيتي اسكن و ام اراي